Merkezi olmayan uygulamaların büyük bir çoğunluğu Ethereum platformu üzerine inşa ediliyor. Ancak dApp ekosistemi Ethereum’un yanında başka blockchain’ler ile de büyümeye devam ediyor. Ethereum’dan sonra dApp geliştiricileri tarafından en çok tercih edilen platformlara EOS, TRON ve Steem örnek olarak gösterilebilir.
State of the DApps ve DappRadar verilerine göre Ethereum toplam 2.260 merkezi olmayan uygulama ile açık ara en çok kullanılan platform. EOS tabanlı 131, TRON tabanlı ise 101 dApp bulunuyor. Ancak bu büyük farka rağmen günlük aktif kullanıcı sayısı ve transfer miktarı bakımından EOS ve TRON çoğu zaman Ethereum’u bastırıyor.
Ayrıca bu uygulamaların neredeyse yarısının aktif durumda olmadığını belirtmekte fayda var. Birçok dApp şu an beta/konsept aşamasında ya da terk edilmiş durumda.
TRON platformundaki 101 dApp’in sadece 89’u için genel veri mevcut. Genel olarak baktığımızda EOS ve TRON tabanlı merkezi olmayan uygulamalarda ciddi miktarda transfer işlemi gerçekleştiriliyor. Bu durum EOS ve TRON’un daha ölçeklenebilir olması, işlem ücretleri gibi teknik nedenlerle bağdaştırılabilir.
Kategorilere göre dApp’ler
Üç platformda da işlem hacmi en yüksek dApp’ler şans oyunları ile alakalı. TRON, EOS ve Ethereum’un işlem hacmi en yüksek üç merkezi olmayan uygulaması şu şekilde:
- TRON – TRONbet (Şans oyunu). Günlük işlem hacmi: 16.3 milyon dolar
- EOS – Dice (Şans oyunu). Günlük işlem hacmi: 8.5 milyon dolar
- Ethereum – FCK (Şans oyunu). Günlük işlem hacmi: 531 bin dolar
Ethereum, EOS ve TRON tabanlı merkezi olmayan uygulamaları kategori bakımından incelersek EOS ve TRON dApp’lerinin büyük çoğunluğu şans oyunları ile alakalı. Aynı şekilde işlem hacminin çok büyük kısmını da şans oyunları oluşturuyor. Ethereum platformunda ise işlem hacmi bakımından ilk 50’de birçok Gods Unchained ve Blockchain Cuties gibi oyunlar ve merkezi olmayan borsalar bulunuyor.
Blockchain Cuties Nedir? Nasıl Oynanır?
Dolayısıyla Ethereum blockchain’i farklı kategoride birçok dApp’i barındırırken EOS ve TRON henüz bu çeşitliliği yakalamış değil. TRON ve EOS tabanlı şans oyunu uygulamalarının popülerliği de yüksek işlem hacmini ve aktif kullanıcı sayısını açıklayan başka bir faktör.
Blockchain tabanlı şans oyunları tamamen transferler ile çalışırken oyunlarda transferler genellikle alım satım işlemleri için gerçekleştiriliyor. Örneğin Bitcoin’i kullanan eski bir şans oyunu SatoshiDice bir zamanlar tüm Bitcoin transferlerinin önemli bir kısmını teşkil ediyordu.
Sonuç – Ethereum mu, EOS mu yoksa TRON mu daha iyi? Hangi platformun merkezi olmayan uygulamaları (dApps) daha çok büyüyecek?
EOS ve TRON şu an genellikle blockchain tabanlı şans oyunlarına ev sahipliği yapıyor. Genel olarak bütün platformlarda en çok transfer bu tarz uygulamalarda gerçekleştiriliyor. Ayrıca EOS ve TRON blockchain’leri saniyede gerçekleştirilen işlem miktarı (TPS) bakımından Ethereum’un ilerisinde. Dolayısıyla bu iki durum EOS ve TRON dApp’lerinin günlük transfer miktarının ve kullanıcı sayısının neden çok olduğunu açıklıyor.
Ancak Ethereum’u EOS ve TRON’un gerisinde görmek bir yanılgı olur. Ethereum şu an 3 yıldan fazla geçmişi, üzerinde geliştirilmiş projeler, teknolojiler ile çok daha büyük ve ileride olan bir platform. Bunun yanında, Ethereum birçok problemin çözüleceği bir yol haritasına sahip.
PoS algoritmasını geçişi sağlayacak Casper güncellemesinin 2019 yılı içerisinde gerçekleşmesi bekleniyor. Ölçeklenebilirlik sorununu çözecek Sharding ise 2020 için planlanıyor. Dolayısıyla 2 yıl içerisinde çok daha farklı ve güçlü bir Ethereum görebiliriz.
Ethereum’da birkaç gün içinde Metropolis projesinin ikinci aşaması olan Constantinople Hard Fork gerçekleşecek. Bu hard fork ile ilgili detayları okumak için: Ethereum Constantinople Hard Fork ile Ne Değişecek?
Ethereum için off-chain (zincir dışı) çözümler
Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorununu çözecek Sharding, on-chain yani zincir üzerinde gerçekleşecek bir çözüm. Bu çözümler genellikle hard fork gerektiriyor. Ancak Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunu için off-chain (zincir dışı) çözümler de var. State channels ve Plasma bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Bu çözümler hard fork gerektirmiyor. Bunun yerine Ethereum’a bağlı ayrı blockchain’ler ve akıllı sözleşmeler gibi çeşitli yöntemler ile çalışıyorlar.
Dolayısıyla bugün Ethereum’un mevcut problemlerinin üstesinden gelmek de mümkün. Örneğin geliştirilme aşamasında olan OAX DEX, state channels çözümü ile yapılan testlerde saniyede 1.032 işlem gerçekleştirdi. Normalde bu rakam Ethereum tabanlı DEX’ler için saniyede 5-10.
OAX DEX Saniyede 1000’in Üzerinde İşlem Gerçekleştirmeyi Başardı
Kısacası hem EOS ve TRON hem de Ethereum gelecek vadeden platformlar arasında. Ethereum çok daha köklü ve gelişmiş bir ekosisteme sahip. Ethereum’un yol haritasını da dikkate alırsak Ethereum çok daha güçlenerek piyasadaki yerini korumaya devam edecek gibi görünüyor.
