Uniswap, Ethereum tabanlı en büyük merkezi olmayan borsa. Piyasada Uniswap dışında birçok farklı merkezi olmayan borsa da bulunuyor.
Bu rehber ile Uniswap’ı kullanarak kripto paraları nasıl takas edebileceğinizi ve Uniswap likidite havuzlarına likidite ekleyerek nasıl para kazanabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Ayrıca Uniswap komisyon oranları, UNI token arzı ve impermanent loss gibi konularda da ayrıntılı bilgilere yer verdik.
Uniswap nedir?
Uniswap Ethereum tabanlı bir otomatik likidite protokolüdür. Merkezi olmayan bir platform olan Uniswap, her işlem çiftine ait likidite rezervlerini yöneten akıllı sözleşmelerden oluşuyor.
Akıllı sözleşmeler yani likidite havuzları bir işlem çiftine ait her iki kripto paradan eşit değerde içeriyor. Bu şekilde yeterli likidite ile Uniswap üzerinde kripto paralarınızı takas edebilirsiniz.
Uniswap ile kripto paraları takas etmenin yanı sıra işlem çiftlerine likidite ekleyerek yapılan alım satım işlemlerinde ödenen komisyonlardan pay alabilirsiniz.
Uniswap komisyon oranları
Uniswap’ta yapacağınız alım satım işlemlerinde ödeyeceğiniz komisyon oranı sabit %0.30. Ayrıca işlemler için transfer ücreti (gas) ödemeniz gerekiyor.
Alım satım işlemleri için ödenen komisyon oranları işlem çiftine likidite sağlayan kişilere havuzdaki payları ile orantılı olacak şekilde dağıtılıyor.
Örneğin 1000 USDT satıp ETH alırsanız ödeyeceğiniz komisyon oranı 1000/100×0.30’dan 3 USDT olacaktır.
Ayrıca örneğin bir token satmak istiyorsanız ”approve” işlemi ile akıllı sözleşmenin cüzdanınızdaki token’i harcamasına izin vermeniz gerekiyor.
Bu işlem her token için sadece bir kere yapılıyor ve işlem için sadece transfer ücreti ödemeniz gerekiyor. Bundan dolayı anlık gas ücretleri de önemli bir konu.
Ethereum ağında bazı zamanlar yoğunluktan dolayı yüksek transfer ücreti ödemeniz gerekebiliyor. Anlık gas ücretleri çok yüksek ise başka bir zaman işlem yapmayı tercih edebilirsiniz.
Anlık gas ücretlerini ETH Gas Station üzerinden kontrol edebilirsiniz. Ayrıca MetaMask de güncel yoğunluğa uygun şekilde bir gas ücreti gösteriyor.
Bu gibi durumlarda Binance veya Binance TR‘yi kullanarak piyasadaki en düşük komisyon oranları ile al sat işlemlerinizi yapabilirsiniz.
Aşağıdaki iki içerikte Binance ve Binance TR’de nasıl çok düşük komisyon oranları ile al sat yapabileceğinizi gösterdik:
Uniswap desteklenen cüzdanlar
Uniswap’ı MetaMask, Coinbase Wallet, Fortmatic ve Portis ile kullanabilirsiniz.
Ayrıca WalletConnect aracılığı ile Uniswap’ı Coinomi ve Trust Wallet gibi mobil cüzdanlarda da kullanabilirsiniz.
Uniswap’ı ilk defa kullanacaksanız MetaMask gibi bir cüzdanla web tarayıcı üzerinde kullanmanız çok daha kolay olacaktır.
Uniswap (UNI) coin nedir?
UNI, Uniswap tarafından 16 Eylül’de piyasaya sürülen bir protokol token’i. Uniswap (UNI) governance (protokolün yönetimi) ve staking (liquidity mining) gibi işlemler için kullanılacak.
Uniswap (UNI) coin’in toplam arzı 1 milyar. Ancak 1 milyar token’in hepsi erişilebilir durumda değil. 1 milyar UNI token gelecek 4 yıl içinde kullanıcılara, ekibe ve diğer katılımcılara yavaş yavaş dağıtılacak.
Uniswap (UNI) coin dağılımı
Uniswap (UNI) dağılımı şu şekilde:
- Uniswap topluluğu için 600,000,000 UNI (%60)
- Gelecek 4 yıl içinde ekibe dağıtılacak miktar: 215,101,000 UNI (%21.51)
- Gelecek 4 yıl içinde yatırımcılara dağıtılacak miktar 178,000,000 UNI (%17.80)
- Gelecek 4 yıl içinde yatırımcılara dağıtılacak miktar 6,899,000 UNI (%.069).
Eğer 1 Eylül’den önce Uniswap’ta işlem yaptıysanız ya da likidite sağlamış iseniz Uniswap’a cüzdanınız ile bağlanarak ücretsiz UNI token hakkınızı alabilirsiniz.
UNI token’i Binance üzerinden ve diğer kripto para borsalarından alabilirsiniz. Ayrıca Uniswap üzerinde ETH/USDT, ETH/USDC, ETH/DAI ve ETH/WBTC çiftlerine likidite sağlayarak UNI kazanabilirsiniz.
Bunun için yapmanız gereken bu havuzlara likidite sağladıktan sonra cüzdanınıza gelen LP token’leri stake etmek.
Uniswap (UNI) coin arzı
Eğer elinizde Uniswap (UNI) coin varsa veya almayı düşünüyorsanız Uniswap coin arz miktarını bilmek sizin için faydalı olabilir. Aşağıdaki grafiğe göre dolaşımda 1 milyar token miktarına 2024’te ulaşılacak.
2020 sonunda dolaşımdaki Uniswap arz miktarının 300 milyona yakın olması bekleniyor. Bu rakam 2021 Eylül civarında yani tam 1 yıl sonra ise 500 milyon civarında olacak.
Uniswap nasıl kullanılır? Uniswap’ta alım satım yapma
Uniswap gibi merkezi olmayan borsalar ilk başta karışık gibi görünse de aslında kullanmak çok basit. Aşağıdaki adımları takip ederek Uniswap’ta alım satım yapabilirsiniz.
Adım 1: Kripto para cüzdanınızı Uniswap’a bağlayın
İlk önce tarayıcınızda MetaMask cüzdanınıza giriş yapın ve daha sonra Uniswap‘a gidin. Cüzdanınızı Uniswap’a bağlamak için sitede sağ üstte veya altta bulunan ”Connect Wallet” butonuna tıklayın.
Açılan sayfada MetaMask’e tıklayın ve bağlantı işlemini MetaMask cüzdanınıza gelen bildirim ile onaylayın.
Adım 2: Uniswap’ta alım satım yapma
From kısmında cüzdanınızda bulunan ve başka bir kripto para ile takas etmek istediğiniz kripto parayı seçin. To kısmında ise karşılığında almak istediğiniz kripto parayı seçin.
Satmak istediğiniz kripto para miktarını girdiğinizde seçtiğiniz kripto para için alacağınız miktar protokol tarafından otomatik hesaplanacak.
Sağ üst kısımdan ayarlar simgesine tıklayarak fiyat değişim oranını değiştirebilirsiniz. Bu işlem için standart fiyat değişim oranı %1.
İşlem sırasında fiyat %1’den fazla değişirse işlem gerçekleşmiyor. Bu orana göre 50 BNT karşılığında en az alacağımız miktar 20.28 ANT.
”Liquidity provider fee” likidite sağlayan kişilere ödenen %0.30 komisyonu gösteriyor. Route kısmında ise direkt BNT/ANT havuzu olmadığı için BNT’nin ilk önce WETH’ye oradan da ANT’ye çevrildiği gösteriliyor.
Yukarıdaki işlemde görülebileceği gibi ”swap” butonuna basmak mümkün değil İlk önce ”approve BNT” butonuna basarak Uniswap’ın cüzdanınızdaki BNT’yi harcamasına izin vermeniz gerekiyor.
Bu işlemi her token için bir kere yapmanız yeterli. Daha sonraki işlemlerde bir daha onay vermeniz gerekmeyecek. Bu bir kerelik işlem için aşağıda görebileceğiniz gibi transfer ücreti (gas) ödemeniz gerekiyor.
Token onaylama işleminden sonra ”swap” butonuna tıklayarak takas işlemini gerçekleştirebilirsiniz. İşlem için ödemeniz gereken gas ücreti ağdaki yoğunluğa göre yüksek olabilir. Bunu işleme onay verirken MetaMask üzerinde kontrol edebilirsiniz.
Uniswap’a nasıl likidite eklenir? Uniswap likidite havuzları
Uniswap’ta yapılan işlemlerde ödenen komisyonlar likidite sağlayıcılarına gidiyor. Siz de herhangi bir işlem çiftine likidite sağlayarak bu komisyonlardan pay alabilirsiniz.
Örneğin ETH/BNT işlem çifti için likidite eklemek istiyorsunuz diyelim. Bunun için cüzdanınızda her iki kripto paradan eşit değerde bulunması gerekiyor.
Yani 100 dolar değerinde ETH ekleyecekseniz aynı zamanda havuza 100 dolar değerinde BNT eklemeniz gerekiyor.
Uniswap’a likidite eklemek için sitede ”pool” kısmına tıklayın daha sonra ”add liquidity” butonuna tıklayın.
Aşağıda görebileceğiniz gibi örneğin ETH kısmına 0.15 girerseniz eşit değerde sağlamanız gereken BNT miktarı otomatik çıkacaktır.
Mevcut fiyata göre 1 ETH 189.658 BNT ediyor. Dolayısıyla havuza 1 ETH eklemek için aynı zamanda 189.658 BNT eklemeniz gerekiyor. Share of pool kısmında mevcut ekleyeceğiniz miktar için havuzdaki payınızı görebilirsiniz.
Bu işlemi ”supply” butonuna basarak gerçekleştirmeden önce de ”approve” kısmından Uniswap’a token harcama onayı vermeniz gerekiyor.
Likidite ekledikten sonra cüzdanınıza havuzdaki payınızı temsil eden miktarda token gönderilecek. Uniswap’ta ”remove liquidity” diyerek havuzdaki payınızı geri çekebilirsiniz.
Likiditeyi çekme işlemini yaptığınızda havuza eklediğiniz likidite ve kazandığınız komisyonlar cüzdanınıza gönderilecek. Payınızı temsil eden token’ler ise yakılacak.
Havuzdaki payınız %0.02 ise size düşecek komisyon miktarını şu şekilde hesaplayabilirsiniz. Örneğin işlem çiftindeki günlük işlem hacmi 1 milyon dolar ise günlük ödenen komisyon miktarı 1M/100X0.3’ten 3000 dolar olacaktır.
3000/100×0.02’den günlük sizin payınıza 0.6 dolar düşer. Bu da ayda 18 dolar yapar. Ancak işlem çiftindeki fiyat yani ETH/BNT fiyatı değişirse para kaybedebilirsiniz. Bunun için aşağıdaki başlığı okumaya devam edin.
Uniswap likidite havuzu kazançları – Uniswap impermanent loss
Uniswap’ta herhangi bir işlem çiftinin havuzuna likidite eklediğinizde o işlem çiftinde yapılan işlemlerde ödenen komisyondan devamlı pay alabilirsiniz.
Örneğin ETH/BNT çiftine likidite eklediğiniz ve BNT/ETH fiyatı likidite eklediğinizde 0.0052 ETH’ydi. Havuza 1 ETH ve karşılığında 189 BNT eklediniz.
Bu işlemden sonra BNT/ETH fiyatı değişirse ”impermanent loss” olarak adlandırılan bir kayıp oluşuyor.
Kısaca açıklamak gerekirse arbitraj yapan kişiler oluşan fiyat değişimini düzelterek para kazanıyor likidite sağlayanlar ise para kaybediyor.
Siz likidite ekledikten sonra hem BNT hem de ETH 2x yaparsa kaybınız sıfır olur çünkü BNT/ETH oranı değişmez. Ama iki kripto paradan sadece biri artar ya da düşerse kayıp oluşur. Kısacası başlangıçtaki fiyattan her türlü sapma belli bir miktar kayba neden olacaktır.
Örneğin fiyat 0.0052 ETH iken likidite eklediniz sonra oran 0.0090 ETH’ye çıktı. Bu oran tekrar başlangıç noktasına yani 0.0052 ETH civarına dönebilir.
Eğer bu civarda likiditeyi havuzdan çekerseniz fiyat değişiminden dolayı kaybınız sıfıra yakın olacaktır. Bu şekilde sadece kazanç yani komisyonlar ile likiditeyi çekmiş olursunuz.
Bu şekilde oluşacak kayıp aynı zamanda likidite sağladığınız işlem çiftinde ödenen komisyonlar ile azalacaktır. Eğer işlem hacmi çok yüksek ise ödenen komisyonlar ile kaybınız dengelenebilir.
Eğer BNT’nin ETH’ye kıyasla büyük bir değişim yaşayacağını düşünüyorsanız ETH/BNT çiftine likidite sağlamak mantıklı olmayacaktır. Ancak ETH/BNT çiftinin stabil gideceğini düşünüyorsanız o zaman likidite eklemek mantıklı olabilir.
Uniswap’taki likidite havuzlarını, işlem hacmini ve 30 günlük kazanç oranını (ROI) Pools.fyi üzerinden inceleyebilirsiniz. Ayrıca herhangi bir işlem çiftine likidite ekledikten sonra fiyat değişiminin oluşturduğu kaybı yine bu site üzerinden takip edebilirsiniz.
Özellikle Ethereum ağının yoğun olduğu zamanlar yüksek gas ücretlerinden dolayı Uniswap’ta işlem yapmak çok masraflı olabilir. Böyle durumlarda kripto para takas etmek için Changelly‘yi kullanabilirsiniz.
Ya da Binance gibi daha hızlı ve daha düşük miktarda komisyon ödeyerek işlem yapabileceğiniz merkezi kripto para borsalarını tercih edebilirsiniz.
